Rekuperacja to odzysk energii podczas hamowania pojazdu szynowego z napędem elektrycznym lub hybrydowym. W trakcie tego procesu silnik elektryczny pociągu działa jak prądnica – pozwala na przekształcenie części energii hamowania w energię elektryczną. Odzyskana w ten sposób energia może być później wykorzystana na różne sposoby:

• spożytkowana na nietrakcyjne potrzeby pojazdu, takie jak oświetlenie, ogrzewanie, klimatyzację itp.,

• zmagazynowana i wykorzystana później, w momencie zwiększonego zapotrzebowania,

• przesłana z powrotem do krajowej sieci energetycznej,

• przesłana z powrotem do sieci trakcyjnej i natychmiast wykorzystana przez inny pojazd, który ma zwiększone zapotrzebowanie na energię elektryczną (np. przyśpiesza).

Każdy z wyżej wymienionych sposobów zagospodarowania rekuperowanej energii wymaga zastosowania odrębnych rozwiązań technologicznych. Każdy z nich ma również szereg zalet, które w szczególnych warunkach eksploatacyjnych pozwalają na zwiększenie efektywności energetycznej kolei.

Podczas warsztatów CEEK wspólnie wypracowaliśmy następujące postulaty:

• Utrzymanie obecnego sposobu rozliczenia rekuperacji, która, co do zasady, traktuje energię zrekuperowaną (odzyskaną) jako zwrot energii uprzednio pobranej z sieci trakcyjnej.

• Wprowadzenie szkoleń dla maszynistów w zakresie optymalnego wykorzystania taboru kolejowego w ramach tzw. eco-drivingu.

• Opracowanie i uruchomienie programów wsparcia dla inwestycji związanych z wprowadzeniem i rozwojem rekuperacji oraz kwalifikacji tych działań inwestycyjnych jako przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej.

Wdrożenie proponowanych postulatów to jeden z warunków, by móc zaoszczędzić 600 GWh oraz zmniejszyć emisję CO₂ o 480 000 ton w ciągu 10 lat. Niezbędne jest także wprowadzenie spójnego opomiarowania istniejącego taboru, zakup lokomotyw dostosowanych do nowej infrastruktury oraz modernizacja obecnych zasobów.